تجهیزات لازم برای آکواریوم خانگی | انواع آکواریوم و لوازم لازم برای راه اندازی

بسیاری از افراد به آب و موجوداتی که در آب زندگی می کنند علاقه زیادی دارند. امروزه با پیشرفت تکنولوژی آکواریوم هایی تولید شده اند که می توانید از آبزیان در محیط خانه خود نگه داری کنید و آرامش و شادی را به خانه خود بیاورید. داشتن آکواریوم در گوشه ای از پذیرایی، آشپزخانه و یا اتاق و تماشای ماهی های کوچک می تواند شما را از دغدغه ها و آشفتگی های روزمره دور کند و حال و هوای تازه ای به محیط خانه دهد.

خرید آکواریوم برای خانه نیاز به دقت و توجه دارد اما کار سخت و پیچیده ای نیست. انواع آکواریوم در بازار موجود است که راه اندازی و نگهداری از آن ها نیاز به برخی تجهیزات و لوازم ضروری دارد. به طور کلی آکواریوم ها به دو دسته آکواریوم های آب شور و آکواریوم های آب شیرین تقسیم بندی می شوند.

برخی از تجهیزات مورد نیاز برای انواع آکواریوم ها مشترک هستند اما برخی دیگر از تجهیزات بر اساس نوع سیستم آبی متفاوت می باشند. در این مطلب مهم ترین لوازم و تجهیزات لازم برای آکواریوم را معرفی می کنیم. با ما همراه باشید.

انواع آکواریوم بر اساس کاربرد

به طور کلی آکواریوم ها بر اساس کاربردی که دارند، سه نوع هستند:

آکواریوم آب شیرین

ساده ترین نوع آکواریوم است که می توانید از آب شهری برای پر کردن آن استفاده کنید. تقریبا همه افراد می توانند این آکواریوم را راه اندازی کنند و از آن برای نگهداری از ماهی و موجودات دریایی دیگر استفاده کنند. این نوع آکواریوم به لوازمی مانند فیلتر تصفیه، دما سنج، درپوش، منبع نور، پمپ هوا و … نیاز دارد.

آکواریوم آب شور

آکواریوم آب شور زیبایی منحصر به فردی دارد. راه اندازی و نگهداری از این نوع آکواریوم سخت تر است و نیاز به تجربه و مهارت بیشتری دارد. تجهیزات آکواریوم آب شور حرفه ای تر و پشرفته تر است. آکواریوم آب شور به تجهیزاتی مانند فیلترهای مکانیکی، بیولوژیکی، شیمیایی، یووی، دنیتراتور، ازن ساز، موج ساز، نمک مخصوص و … نیاز دارد.

آکواریوم پلنت یا گیاهی

در ساخت آکواریوم پلنت از گیاهان طبیعی تزئینی استفاده می شود. این آکواریوم مانند جنگلی است که در آب می جنبد و زندگی می کند و هر از گاهی یک ماهی کوچک قرمز کوچک از لا به لای برگ ها سرک می کشد. راه اندازی این آکواریوم رویایی کار چندان دشواری نیست و برای طراحی آن فقط نیاز به قدرت تخیل و رویاپردازی دارید. برای آکواریوم گیاهی به تجهیزاتی مانند سیستم co2، فیلتر، پمپ هوا، دماسنج، مگنت و … نیاز است.

لوازم مورد نیاز برای راه اندازی آکواریوم

اگر به آکواریوم علاقه مند هستید می توانید در گوشه ای از منزل خود یک آکواریوم بسازید و یا یک آکواریوم آماده خریداری کنید. برای نصب و راه اندازی آکواریوم، تجهیزات مختلفی مورد نیاز است. البته ابتدا باید نوع آکواریوم خود را مشخص کنید تا بتوانید وسایل مورد نیاز برای آن را تهیه کنید.

راه اندازی آکواریوم آب شیرین ساده تر از آکواریوم آب شور است و وسایل و تجهیزات مورد نیاز آن هم کمتر می باشد؛ به دلیل این که ماهی های آب شیرین سازگارتر و مقاوم تر هستند و حساسیت ماهی های آب شور را ندارند.

با این حال، برخی از تجهیزات مورد نیاز در تانک آب شیرین و شور مشترک هستند و استفاده از تجهیزات آب شور در تانک آب شیرین، نه تنها بی ضرر است بلکه مفید هم می باشد. در ادامه مهم ترین لوازم و تجهیزاتی که برای تمام آکواریوم ها ضروری هستند را معرفی می کنیم:

بخاری

آکواریوم آب شیرین و آب شور نیاز به تنظیم دمای آب دارند. بیشتر ماهی های آکواریومی بومی مناطق گرمسیری هستند. بنابراین به آب گرم در حدود 26 الی 31 درجه سانتی گراد نیاز دارند. به همین دلیل استفاده از یک بخاری اتوماتیک برای کنترل دما بسیار ضروری است.

بخاری ها هم به صورت اتوماتیک و هم به صورت تنظیم دستی وجود دارند. البته بخاری های اتوماتیک، به خصوص برای افراد مبتدی بدون شک بهتر و راحت تر می باشند. به این ترتیب ترموستات دمای آب را تنظیم می کند.

بخاری را می توانید با استفاده از چسبک هایی که در جعبه بخاری تعبیه شده، به دیواره داخلی تانک بچسبانید. معمولا دمایی که باید بخاری تانک آب شیرین را روی آن تنظیم کند، 28 درجه است اما قبل از اقدام مطمئن شوید ماهی تان با این دما مشکلی ندارد.

یادتان باشد که هنگام نصب دقت کنید قسمت بالایی یا سر بخاری داخل آب قرار نگیرد. برای طولانی تر شدن عمر بخاری هم آن را بدون آب روشن نکنید یا بخاری داغ را از آب خارج نکنید. در غیر این صورت بخاری خراب خواهد شد. درضمن در انتخاب این وسیله، به اندازه و تناسب آن توجه کنید.

شیشه

یکی دیگر از تجهیزات آکواریوم شیشه است. برای ساختن شیشه ابتدا باید ابعاد مورد نظر برای ساختن آکواریوم مشخص شوند. بهترین نوع آکواریوم آن هایی هستند که به صورت مکعب مستطیل هستند و همچنین سطح تهویه آن آن ها زیاد است.

برای ساختن آکواریوم کوچک تا 30 لیتر شیشه 4 میلی متری کافی است ولی برای ساختن آکواریوم های بزرگ تر حتی از شیشه های 10 یا 12 میل هم استفاده می شود. شیشه ها باید با دقت زیاد بریده شوند و پس از بریدن، لبه شیشه ها را باید با سمباده صاف کنید.

سرپوش

سرپوش معمولا از جنس استینلس استیل، پلاستیک یا شیشه است و ممکن است تمام یا قسمتی از بالای آکواریوم را بپوشاند. اگر سرپوش استینلس استیل ساخته می شود، لامپ فلورسنت باید در داخل آن قرار گیرد.

در صورت به کار بردن سرپوش شیشه ای، می توان لامپ فلورسنت را در داخل جعبه ای که روی این درپوش قرار می گیرد جاگذاری کرد. به هیچ عنوان از سرپوش فلزی که خاصیت زنگ زدگی دارد استفاده نکنید، زیرا باعث از بین رفتن ماهی ها می شود.

فیلتر زیر شنی آکواریوم

فیلترهای زیر شنی از صفحه ای مشبک همراه با یک لوله تشکیل می شود که ذرات زائد بین شن و ماسه و کف آکواریوم را به وسیله ی جریان هوا تخلیه می کند. این نوع فیلتر با این که خیلی قدیمی است، همچنان کارایی زیادی دارد و بسیاری از علاقه مندان به نگهداری از ماهی از آن استفاده می کنند.

این فیلتر در زیر ماسه کف آکواریوم قرار می گیرد و یک پمپ هوا به آن کمک می کند تا کار خود را که جذب فضولات است، انجام دهد. این فیلتر به اشکال مختلفی ساخته می شود و معمولا برای مصرف افراد تازه کار مناسب است. برخی از این پمپ ها نیازی به برق ندارند. البته نوع برقی آن هم موجود است که کارایی به مراتب بهتری نسبت به نوع بدون برق ولی رایجش دارد.

این فیلترها فقط می توانند ذرات معلق در آب را بگیرند و در خود نگه دارند. بنابراین هر چند وقت یک بار از طریق پمپ کردن آب از خلاف مسیر جذب شناور، می توان فیلتر را تمیز کرد. برای راه انداختن آن ها کافی است که پس از جاگذاری و ریختن ماسه بر روی آن ها، فیلتر ها به پمپ هوا وصل شوند.

فیلتر خارجی آکواریوم

فیلتر سطلی کامل ترین و بهترین نوع سیستم فیلتراسیون است که بیرون از آب قرار می گیرد و به بدنه متصل می شود. این فیلتر به اندازه ی فیلترهای داخلی قدرت پاکسازی آب را ندارد و ممکن است ذرات کمتری را به خود جذب کند. اما لازم نیست مانند فیلترهای داخلی برای جدا کردن یا تمیز کردن آن، دست خود را درون آب آکواریوم ببرید.

این فیلترها معمولا دارای چند طبقه مرتبط به یکدیگر می باشند که در هر طبقه می توان از مواد تصفیه کننده مختلف استفاده کرد. در طبقه اول از سمت ورودی فیلر از ابر و اسفنج استفاده کنید تا مانع از ورود مواد معلق به سایر بخش های فیلتر و احتمالا برگشت مجدد به داخل آکواریوم شود.

در بخش های دیگر هم بر اساس نیاز از سرامیک، رزین، زغال اکتیو، زئولیت و یا تورب استفاده کنید. در صورت استفاده از فیلتر سلطی نیاز به تعویض آب بسیار کم است و سلامت ماهی ها در بهترین شرایط حفظ می شود اما باید هر 5 تا 6 ماه یک بار فیلتر باز شود و مواد داخل آن با آب آکواریوم شستشو داده شود.

فیلتر داخلی آکواریوم

فیلتر داخلی از یک جعبه پلاستیکی ساخته شده است که در داخل آن زغال اکتیو ریخته می شود و روی آن لایه ای از پشم شیشه و یا الیاف داکرون قرار می گیرد. این فیلترها معمولا در گوشه ای از آکواریوم جاگذاری می شوند. بدون شک پس از مدتی در اثر پر شدن حفرات ریز دانه های زغال، کم کم قدرت فیلتر کردن آن از بین می رود. بنابراین هر چند وقت یک بار باید زغال را تعویض کرد.

زمان لازم برای تعویض زغال، بستگی به حجم آب، نحوه تغذیه ماهی و ضخامت پشم شیشه و میزان تمیزی آن دارد. همچنین می توانید زغال اکتیو را احیا کنید. ابتدا باید زغال غیر فعال شده را به خوبی بشویید. سپس آن را به مدت 75 دقیقه در حرارت 140 درجه سانتی گراد نگه دارید، پس از آن باید به خوبی زغال را بشویید و از آن استفاده کنید.

چسب

برای چسباندن شیشه می توانید از دو روش استفاده کنید. اولین روش این است که هر دو شیشه کوچک درست بین شیشه های طرفین و لب به لب قرار بگیرند. روش دیگر این است که شیشه کوچک از یک طرف روی لبه داخل شیشه بزرگ و از طرف دیگر، شیشه بزرگ روی لبه داخلی شیشه کوچک قرار بگیرد.

دوام و استحکام آکواریومی که به روش دوم ساخته شده بیشتر است. چسب حداقل 2 ساعت زمان می خواهد تا محکم شود. بنابراین نباید زیاد عجله کنید، اما گونیا کردن و چسب زدن بیشتر از 3 دقیقه نباید طول بکشد. پس از خشک شدن کامل باید شیشه هایی که دو تا دو تا به هم چسبیده اند را به هم بچسبانید.

برای بهتر نگه داشتن شیشه ها موقع چسبیدن، می توانید از پشت آن ها را با نوار چسب کاغذی به هم بچسبانید تا حرکت و تکان خوردن کمتر شود. مقدار چسبی که بین دو شیشه قرار می گیرد، لایه بسیار نازکی در حد یک میلی متر خواهد بود؛ بنابراین برای محکم شدن چسبندگی بین دو شیشه، باید مقداری چسب در گوشه های داخلی بین دو شیشه قرار بگیرد و از پایین به بالا با انگشت صاف شود.

شیشه کف آکواریوم در هر دو حالت باید کاملا زیر شیشه های دیواره طرفین قرار گیرد، بنابراین این شیشه باید دقیقا به اندازه طول و عرض خارجی آکواریوم بریده شود. 24 ساعت پس از چسباندن شیشه کف، می توان آکواریوم را آب بندی کرد. اگر آکواریوم در نقطه ای چکه می کرد باید آن محل را علامت گذاری کنید و آب آکواریوم را تخلیه کنید و پس از خشک شدن کامل محل چکه را با چسب بپوشانید.

لامپ

ماهی ها و گیاهان چه از نوع آب شیرین باشند چه آب شور، نیاز به نور کافی دارند. معمولا روی آکواریوم های آماده و کارخانه ای سیستم روشنایی تعبیه شده است. اما اگر تانک شما دست ساز است، باید با توجه به نیاز، توان و سلیقه خود یکی از انواع لامپ ها را روی آن قرار دهید.

این لامپ ها، از فلورسنت یا مهتابی ها گرفته تا لامپ هایی در رنگ و طرح های مختلف متال هالید و از ساده تا پیشرفته در بازار موجود هستند. لامپ های ساده همان لامپ های کم مصرف دو رنگ هستند که برخی داخل آب و برخی خارج از آب قرار می گیرند، البته برخی هم به دو شکل عمل می کنند.

لامپ های هالیدی گران قیمت هستند اما چون شدت نورشان قوی است مورد علاقه و توجه بسیاری از افراد هستند. البته این لامپ ها گرمای زیادی تولید می کنند و برای جلوگیری از افزایش دمای آب باید آن ها را با فاصله زیادی از سطح آب آکواریوم نصب کنید. به یاد داشته باشید که لامپ ها فقط در ساعت های محدودی از شبانه روز باید روشن باشند.

پمپ هوا

یکی دیگر از مهم ترین لوازم مورد نیاز برای آکواریوم، پمپ هوا است. پمپ هوا کمک می کند تا اکسیژن موجود در آب تامین و حفظ شود. این پمپ ها اندازه های متفاوتی دارند و قدرتشان با هم فرق دارد. برخی از آن ها یک سوپاپه و برخی دیگر چند سوپاپه هستند.

گاهی اوقات پمپ هوا را در زیر شن کف آکواریوم قرار می دهند. البته بهتر است پمپ بالاتر از سطح تانک قرار بگیرد که اگر برق رفت، آب به داخل شیلنگ آن نفوذ نکند و پمپ را نسوزاند. در غیر این صورت حتما باید یک سوپاپ بین شیلنگ و پمپ هوا قرار دهید که مانع برگشت آب شود.

هنگام خرید پمپ حتما باید اندازه آکواریوم و یا تعداد آکواریوم ها در نظر گرفته شود. گاهی ممکن است با یک پمپ قوی بتوان دو آکواریوم را تهیه کرد و گاهی نیز ممکن است یک پمپ کوچک برای تهیه یک آکواریوم کافی نباشد.

تستر pH آب آکواریوم

یکی از مواردی که ممکن است برای بسیاری از افراد اهمیت نداشته باشد میزان pH موجود در آب آکواریوم است که نقش زیادی در سلامت جسمی و حتی روانی ماهی ها دارد. افزایش pH باعث تولید موادی مانند آمونیاک در آب می شود و آب را سمی می کند.

دماسنج آکواریوم

با وجود این که ماهی های آب شیرین خیلی کمتر از ماهی های آب شور نسبت به تغییرات دمایی آب حساس هستند اما باید مانند آکواریوم آب شور، دمای آب تانک آب شیرین را هم همیشه ثابت نگه دارید. به همین دلیل وجود یک دماسنج هم برای آکواریوم های آب شیرین و هم آب شور همیشه ضروری به نظر می رسد.

دماسنج ها انواع مختلفی مانند برچسبی، آنالوگ، دیجیتالی و جیوه ای دارند. دماسنج برچسبی را می توانید روی دیواره خارجی تانک بچسبانید، دماسنج معمولی جیوه ای را هم باید وارد آب کنید.

نبشی

نبشی یکی دیگر از تجهیزات لازم برای آکواریوم است. برای آکواریوم های کوچک و متوسط نیازی به نبشی برای لبه ها و گوشه های خارجی آکواریوم نیست. اما برای آکواریوم های بزرگ تر، باید نبشی استحکام آکواریوم را بیشتر کرد. می توان نبشی فلزی را از جنس استیلنس استیل و یا آلومینیوم از بازار تهیه کرد. پهنای نبشی می تواند بین 15 تا 20 میلی متر باشد. نبشی ها را می توانید با چسب سیلیکان بچسبانید.

گیاهان آبزی

افزودن گیاهان زنده آکواریومی به تانک ماهی مزیت های زیادی برای آکواریوم دارد. در یک تانک حاوی گیاهان زنده با شرایط مناسب، ماهی ها رنگ بهتری دارند و در شرایط طبیعی تری زندگی می کنند. به طور کلی گیاهان آکواریومی نیازهای خاص خود را دارند که در صورت تمایل به نگهداری از آن ها حتما باید به نیازهاشان توجه کنید.

اگر چه گیاهان زنده نسبت به انواع پلاستیکی نیاز به مراقبت خیلی بیشتری دارند اما اگر آکواریوم دارای نور، کود کف و دی اکسید کربن کافی باشد و همچنین اگر ماهی ها آسیبی به آن ها نزنند نگهداری گیاهان زنده با دشواری کمتری همراه خواهد بود.

تزئینات

تزئینات نیز از تجهیزات آکواریوم محسوب می شوند. تهیه لوازم تزئینی کاملا به سلیقه شما بستگی دارد، اگر چه تهیه آن ها ضروری نیست. توجه داشته باشید که هرگز نباید از لوازم تزئینی تیز و برنده استفاده کنید، چون باعث زخمی شدن ماهی و در نهایت آلودگی ماهی ها به قارچ می شوند.

مگنت یا کاردک

در اکثر آکواریوم ها ممکن است رشد خزه ها روی دیواره ها بیش از حد باشد و موجب مات شدن شیشه آن ها شود. کاردک یکی از تجهیزات آکواریوم است که برای پاکسازی خزه ها به کار می رود. اگر از حلزون یا ماهی های مخصوص خزه خوار برای این کار استفاده نمی شود، می توان به سهولت خزه های روی شیشه را با کاردک یا مگنت های مخصوص تمیز کرد.

ماهی

ماهی ها آخرین چیزی هستند که باید برای آکواریوم خریداری کنید. بعد از آماده کردن آکواریوم و کاشتن گیاهان، حداقل باید یک هفته الی یک ماه آکواریوم بدون ماهی کار کند تا تمام شرایط برای انتقال ماهی مهیا شود.