جراحی فک؛ نحوه انجام جراحی فک، مزایا و خطراتی که دارد
بدون شک شما هم افرادی را در اطراف خود مشاهده کرده‌اید که در صورت، ناحیه فک‌ها و دهانشان ناهنجاری دارند. برای مثال فک پایین آن‌ها جلوتر یا عقب‌تر از حالت طبیعی می‌باشد. یا اینکه چانه بسیار کوچکی دارند. جراحی فک صورت یکی از بهترین و موثرترین راه‌حل‌ها برای این ناهنجاری‌ها است. در ادامه به بررسی کامل جراحی فک می‌پردازیم و عوارض آن را بیان می‌کنیم، پس تا انتها با ما همراه باشید.
چرا جراحی فک انجام می‌شود؟
نخستین گام برای تشخیص لزوم انجام جراحی فک و صورت، شناخت فک طبیعی از فک ناسالم و غیرطبیعی می‌باشد. به این معنا که اگر فک افراد به گونه‌ای باشد که عملکردهای جویدن، تکلم و تنفس افراد با مشکل مواجه شود، انجام جراحی فک ضروری است.
جراحی فک بطورمعمول زمانی انجام می‌گیرد که به کمک ارتودنسی نتوان ناهنجاری به وجود آمده را رفع و حل کرد. به عبارت دیگر این روش درمانی یک درمان تکمیلی برای ارتودنسی می‌باشد.
بطورکلی مهم‌ترین و اصلی‌ترین مواردی که برای بهبود آن‌ها جراحی فک تجویز می‌شود عبارتند از:
- اصلاح اختلالات بایت. منظور از اختلالات بایت در اینجا این است که با بسته‌شدن دهان، دندان‌ها به‌درستی بر روی یکدیگر قرار نمی‌گیرند.
- اصلاح و برطرف‌کردن مشکلات و ناهنجاری‌هایی که موجب برهم‌زدن تقارن صورت می‌شوند.
- بهبود و کاهش دردهای ناشی از اختلال مفصل گیجگاهی
- ترمیم آسیب یا ناهنجاری‌های مادرزادی صورت ازجمله شکاف کام
- مشکلات تنفسی نظیر؛ تنفس دهانی و آپنه انسدادی خواب
- وجود تومور در فک
- دیده‌نشدن دندان‌ها هنگام لبخندزدن
- تنفس غیرارادی از راه دهان
- مشاهده‌شدن لثه به مقدار زیاد هنگام لبخندزدن
- و…
نحوه انجام جراحی
بطورکلی چگونگی انجام جراحی فک به نوع و شدت عارضه بستگی دارد و در فک بالا، پایین، هر دو فک، مفصل گیجگاهی، چانه یا بصورت ترکیبی از این جراحی‌ها انجام می‌گیرد.
استئوتومی فک بالا
منظور از استئوتومی فک بالا جراحی است که بر روی فک بالا و هدف رفع ناهنجاری‌های آن انجام می‌گیرد. بطورکلی مهم‌ترین و اصلی‌ترین مشکلات و ناهنجاری‌هایی که به کمک استئوتومی فک بالا بهبود می‌یابند عبارتند از:
- بیرون‌زدگی و یا عقب‌رفتگی بسیار زیاد فک بالایی
- ناهنجاری که موجب می‌شود دندان‌های عقل هنگام بسته‌بودن دهان با هم تماس پیدا نکنند.
- کراس بایت یا ناهنجاری که موجب می‌شود برخی از دندان‌های پایینی در هنگام بسته‌شدن دهان بیرون از دندان‌های بالا باشند.
- بهبود هیپرپلازی میانی یا ناهنجاری که موجب کاهش رشد قسمت میانی صورت می‌شود.
- و…
چگونگی انجام جراحی فک بالا
انجام جراحی فک بالا از چندین گام تشکیل شده است که به ترتیب انجام عبارتند از:
۱_در گام اول و پیش از هرچیزی یک برش در لثه‌های بالای دندان‌های بالایی ایجاد می‌شود تا به این ترتیب بتوان به استخوان‌های فک بالا دسترسی داشت.
۲_برش استخوان فک فوقانی بصورتی باید انجام گیرد که بتوان آن را بصورت یک واحد حرکت داد.
۳_در این مرحله قسمت مربوط از فک بالا را به سمت جلو حرکت می‌دهند تا در موقعیت هماهنگی و تناسب با دندان‌های پایینی قرار گیرد.
۴_حال صفحات یا پیچ‌ها را با هدف نگه‌داشتن استخوان تنظیم و در موقعیت جدید قرار می‌دهند.
۵_در گام آخر با زدن بخیه، برش لثه بطورکامل بسته می‌شود.
مطلب مشابه: عمل زیبایی چانه | انواع روش ها و مراقبت های بعد از جراحی
استئوتومی فک پایین
همانطور که از نام این جراحی مشخص است بر روی فک پایین انجام می‌گیرد. هدف از انجام آن نیز بهبود بیرون‌زدگی یا عقب‌زدگی قابل توجه فک پایین می‌باشد.
نحوه انجام جراحی فک پایین
برای انجام جراحی فک پایین نیز همانند جراحی فک بالا باید چند گام را پشت سر گذاشت که به ترتیب عبارتند از:
۱_جراح در ابتدا و پیش از هرچیزی برش‌هایی را درست در پشت دندان‌های آسیاب و هر دو طرف فک پایین ایجاد می‌کند.
۲_برای ایجاد بستری مناسب برای حرکت‌دادن و منتقل‌کردن استخوان فک پایین به موقعیت جدید، استخوان مربوطه برش داده می‌شود.
۳_حال جهت قراردادن استخوان در موقعیت جدید، آن را به سمت جلو یا عقب حرکت می‌دهند.
۴_در این مرحله جهت ثابت‌ماندن استخوان در موقعیت جدید، صفحات و پیچ‌هایی به آن اتصال می‌دهند.
۵_در گام آخر به کمک بخیه برش لثه را بطورکامل می‌بندند.
استئوتومی دو فک
همانطور که از نام این نوع جراحی فک مشخص است با هدف اصلاح همزمان فک پایین و فک بالا انجام می‌گیرد. به عبارت دیگر می‌توان گفت این جراحی زمانی انجام می‌گیرد که هر دو فک تحت یک بیماری یا ناهنجاری قرار گرفته باشند.
چگونگی انجام استئوتومی دو فک
بطورکلی می‌توان گفت تکنیک‌هایی که برای انجام استئوتومی دو فک انجام می‌گیرد، شامل مواردی است که در استئوتومی فک بالا و فک پایین انجام می‌گیرد. به همین جهت می‌توان گفت این نوع جراحی بسیار پیچیده می‌باشد و به کمک نرم‌افزار مدال‌سازی سه‌بعدی انجام می‌گیرد.
یکی از مقدمات این نوع جراحی ارتودنسی است. به همین جهت بیمار باید ۱۲ تا ۱۸ ماه پیش از جراحی ارتودنسی انجام گیرد. برای انجام این جراحی بیمار بطورکامل بیهوش می‌شود و سپس برش‌های جراحی را از داخل دهان می‌زنند تا جای زخم بر روی صورت باقی نماند. البته گاهی ممکن است از طریق برش‌های خیلی کوچک بر روی گونه استخوان، فک را برش داد و جابه‌جا کرد. حال اگر بیمار به بزرگ‌شدن فک نیاز داشته باشد، به آن اضافه می‌کنند و اگر به کوچک‌شدن آن نیاز داشته باشد، کمی از استخوان آن را برمی‌دارند و درنهایت تغییرات موردنیاز را بر روی فک دیگر اعمال می‌کنند.
در این جراحی برای نگه‌داشتن استخوان فک در جای صحیح از پیچ، صفحات تیتانیومی، بندهای الاستیکی و سیم‌ها کمک گرفته می‌شود.
جنیوپلاستی
جنیوپلاستی یا آنژیوپلاستی یکی‌دیگر از جراحی‌هایی است که با هدف بهبود ناهنجاری چانه انجام می‌گیرد و عقب‌رفتگی آن را بطورکامل اصلاح می‌کند. جالب است بدانید که این نوع جراحی در برخی موارد با هدف اصلاح عقب‌رفتگی فک پایین بصورت همزمان با استئوتومی فک پایین انجام می‌گیرد.
نحوه انجام جنیوپلاستی
برای انجام جنیوپلاستی جراح باید برخی اقدامات را انجام دهد که عبارتند از:
۱_در ابتدا جراح یک برش در اطراف لب پایین و در لثه‌ها ایجاد می‌کند.
۲_برای ایجاد امکان حرکت‌دادن استخوان چانه را برش می‌دهند.
۳_حال استخوان برش‌داده را به موقعیت جدید و مناسب منتقل می‌کنند.
۴_به کمک صفحات و پیچ‌های کوچک، استخوان جدید را در موقعیت جدید محکم می‌کنند.
مطلب مشابه: فیشیال صورت و اطلاعات کامل درباره این روش زیبایی پوست
۵_درنهایت مانند دیگر جراحی‌های فک، برش لثه را بطورکامل می‌بندند.
انواع جراحی جنیوپلاستی
جراحی جنیوپلاستی انواع مختلفی دارد که بطورکلی عبارتند از:
۱_جنیوپلاستی اسلایدینگ
این نوع جراحی رایج‌ترین و محبوب‌ترین جراحی جنیوپلاستی یا عمل جراحی انحراف چانه است که در آن استخوان فک با توجه به نوع ناهنجاری به عقب یا جلو حرکت داده می‌شود. البته به کمک این نوع جراحی می‌توان کوتاه یا بلندکردن طول صورت را نیز انجام داد.
۲_جراحی جنیوپلاستی چانه نامتقارن
چانه نامتقارن از آن دسته انحرافاتی است که به دلیل اختلالات رشد فکی و دندانی انجام می‌گیرد. به کمک جراحی جنیوپلاستی چانه نامتقارن می‌توان علاوه بر رفع مشکلات ظاهری چانه، مشکلات فک و دندان که موجب این اختلال شده‌اند را نیز برطرف کرد.
۳_جراحی چانه و ایمپلنت‌های چانه‌ای
پیش از هرچیزی خوب است بدانید که ایمپلنت از مواد مختلف ازجمله سیلیکون تهیه و تولید می‌شود و انواع بسیاری دارد. ایمپلنت‌های مورداستفاده در جراحی‌های چانه سیلیکونی هستند و استفاده از آن‌ها هیچ بیماری و مشکلی به همراه ندارد.
در این نوع جراحی داخل لب پایین یا زیر چانه برش داده می‌شود تا استخوان چانه را جایگزین کرده و ایمپلنت چانه را در آن قرار دهند.
عوارض احتمالی جنیوپلاستی
جنیوپلاستی همانند هر نوع جراحی چانه می‌تواند با عوارضی همراه باشد. البته اگر این جراحی توسط متخصص انجام گیرد، عوارض آن تا حد بسیار زیادی کاهش می‌یابد. بطورکلی مهم‌ترین و اصلی‌ترین این عوارض عبارتند از:
- عفونت
- تغییر موقت یا دائمی در حساسیت لب پایین و دندان‌ها
- عدم تقارن.
جراحیTMJ
اگر تکنیک‌های ذکرشده در بالا جهت بهبود ناهنجاری‌های فک و دهان کاربردی نباشند، جراحی TMJ توصیه می‌شود. این جراحی خود انواع مختلفی دارد که عبارتند از:
آرتروسنتز
آرتروسنتز نوعی روش کم‌تهاجمی است که در آن به کمک سوزن‌های کوچک مایعی به درون مفصل TMJ تزریق می‌شود. درنتیجه این امر مفصل‌ها روان می‌شوند و هرگونه عوامل محرک التهابی از بین می‌رود.
آرتروسکوپی
در آرتروسکوپی یک لوله به مفصل وارد می‌شود و جراح به کمک لوله نازکی به نام آرتروسکوپ و ابزارهای جراحی، مفصل آسیب‌دیده را جراحی می‌کند.
مطلب مشابه: لیفت شقیقه چیست؟ مزایا، معایب و ماندگاری این عمل زیبایی
جراحی مفصل باز
سخت‌ترین و تهاجمی‌ترین نوع جراحی مفصل TMJ، جراحی باز یا آرتروتومی است که برای انجام آن یک برش در جلوی گوش ایجاد می‌شود و سپس پزشک شروع به جایگزینی یا حذف اجزای اسب‌دیده با هدف بهبود ناهنجاری می‌کند.
مراحل قبل، حین و بعد از جراحی فک
قبل، حین و بعد از جراحی فک باید برخی نکات را در نظر داشت که در ادامه به معرفی و بررسی مهم‌ترین و اصلی‌ترین آن‌ها می‌پردازیم.
قبل از جراحی فک
پیش از انجام جراحی فک باید چندین بار به متخصص ارتودنسی و جراح فک و صورت مراجعه کرد تا به این ترتیب موقعیت فک و دندان‌های شما بطورکامل بررسی شود و برنامه‌ریزی‌های درمانی انجام گیرد.
در برخی موارد پیش از جراحی فک بریس‌ها یا الاینرهایی جهت ترازکردن فک و قراردادن دندان‌ها در موقعیت مناسب بر روی دندان‌ها قرار می‌گیرد. البته در مرحله پیش از جراحی فک، قالب‌گیری و تهیه تصاویر رادیوگرافی نیز انجام می‌پذیرد. از دیگر نکاتی که پیش از جراحی فک باید در نظر داشت می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- رعایت کامل بهداشت دهان و دندان و استفاده درست از مسواک، نخ دندان و دهانشویه
- پرهیز از مصرف دخانیات
- اجتناب از مصرف برخی داروها ازجمله اسپرین، بروفن و داروهای گیاهی که روند انعقاد خون را با اختلال مواجه می‌کنند.
- عدم مصرف الکل چند روز پیش از عمل
- انتخاب متخصص ارتودنسی و یک جراح متخصص
- انجام جرم‌گیری دندان در صورت نیاز
- و…
حین جراحی فک
هنگام عمل جراحی فک، بیمار بیهوش می‌شود. به این معنا که بیمار در حین عمل هیچ‌چیزی احساس نخواهد کرد.
عمل جراحی فک بطورمعمول ۲تا ۵ ساعت طول می‌کشد. البته مدت زمان دقیق این عمل به نوع آن بستگی دارد.
لازم به ذکر است که در جراحی فک بطورمعمول برش‌ها در داخل ایجاد می‌شوند و تنها موارد اندکی از آن‌ها در خارج از دهان زده می‌شوند. درنتیجه این امر می‌توان گفت احتمال باقی‌ماندن جای زخم بر روی صورت یا چانه در این جراحی بسیار کم و پایین می‌باشد.
پس از جراحی فک
امروزه بسیاری از افراد پس از انجام جراحی فک ۱ تا ۴ روز در بیمارستان بستری می‌مانند. پس از مرخص‌شدن، پزشک به افراد دستورالعملی جهت غذاخوری و بهداشت دهان ارائه می‌دهد که با رعایت آن گذشت از دوره نقاهت بسیار ساده‌تر و سریع‌تر خواهد شد.
تورم، سفتی و ناراحتی در صورت و فک یک امر کاملاً طبیعی است که با گذشت زمان از بین می‌روند. البته پزشک به کمک برخی از داروها این علائم را تا حد بسیار زیادی کاهش می‌دهد.
یک عارضه رایج پس از عمل جراحی، بی‌حسی در لب بالا یا پایین است که بطورمعمول چند هفته یا چند ماه پس از عمل از بین خواهد رفت. البته جالب است بدانید که در موارد نادر این عارضه تا همیشه با افراد باقی خواهد ماند.
درنهایت ۶ الی ۱۲ هفته پس از عمل جراحی فک، بهبودی کامل حاصل می‌شود. پس از گذشت چند هفته از بهبودی کامل نیز مرحله دوم ارتودنسی انجام می‌گیرد تا به این ترتیب شکل موردنظر فک‌ها و دندان‌ها تثبیت شود. شایان ذکر است که این مرحله اهمیت بسیار زیادی دارد و حدود ۶ الی ۹ ماه زمان می‌برد. پس از به پایان رسیدن این مرحله و خارج‌کردن دستگاه ارتودنسی از دهان بیمار، باید تا مدت‌ها ریتینر و پلاک‌های متحرک ارتودنسی برای بیمار قرار داد.
بطورکلی مراقبت‌های لازم پس از جراحی فک که باید توسط بیمار رعایت شوند عبارتند از:
- از کمپرس آب سرد جهت کاهش کبودی و تورم صورت خود بهره گیرید.
- پس از انجام جراحی فک تا حد امکان نمک مصرف نکنید. چراکه موجب تورم و کبودی می‌شود. البته جالب است بدانید که استفاده از آب نمک می‌تواند احتمال عفونت در محل زخم را به خوبی کاهش دهد.
- تا دو روز پس از جراحی، دهان و دندان‌های خود را نشویید.
- تا حداقل یک روز از مسواک زدن اجتناب نمایید.
- هنگام استراحت باید حتماً سر شما بالاتر از بدن قرار گیرد.
- مصرف منظم داروهای تجویزشده، احتمال بروز عفونت را تا حد بسیار زیادی کاهش می‌دهد.
- تا سه هفته پس از عمل جراحی، مصرف الکل و دخانیات را فراموش کنید.
- فعالیت‌های سنگین در دوره نقاهت خود انجام ندهید.
- داروهایی نظیر اسپریت و وارفارین تا مدت‌ها پس از عمل مصرف نکنید.
- آبمیوه‌های طبیعی موجب تسریع فرآیند بهبود زخم‌های شما می‌شوند.
- مصرف آناناس و کرفس می‌تواند در کاهش ورم بسیار کمک‌کننده باشد.
- از خوردن غذاهای سفت نظیر؛ سیب، ذرت و ته‌دیگ بطورکامل پرهیز کنید. چراکه این غذاها با فشار به فک و دندان‌ها روند بهبودی را بسیار کند می‌کنند.
- و…
مطلب مشابه: درشت کردن چشمها با عمل کانتوپلاستی و اطلاعات مورد نیاز برای این عمل زیبایی
خطرات جراحی فک
بطورکلی انجام جراحی فک توسط یک متخصص بسیار ایمن می‌باشد. اما با این وجود این جراحی نیز همانند هر جراحی دیگر می‌تواند خطراتی به همراه داشته باشد که رایج‌ترین و مهم‌ترین آن‌ها عبارت است از:
- واکنش آلرژیک بدن به مواد بیهوشی
- خون‌ریزی بیش از حد حین عمل
- بروز عفونت در محل جراحی
- احتمال آسیب به فک هنگام جراحی
- شکستگی و دررفتگی فک
- احتمال بازگشت فک به حالت و موقعیت اولیه پس از عمل جراحی
- بهبود بسیار کند زخم‌های جراحی
- تورم بیش از حد
- کبودی
- آسیب‌های حسی مختلف نظیر؛ بی‌حسی چانه، لب پایین، لب بالا، گونه‌ها و کام
- درد مفصل فک
- محدودشدن حرکات صورت
- گرفتگی بینی
- کاهش وزن
- و…
عوارض جانبی ناشی از بیهوشی عمومی در جراحی فک
به دنبال یک بیهوشی عمومی ممکن است بیمار علاوه بر مشکل در بلع با گلودرد، خشکی گلو و درد عضلانی عمومی نیز مواجه شود. همچنین ممکن است پس از بیدارشدن تا یکی دو روز حالت تهوع و استفراغ داشته باشید. البته با تجویز برخی داروها می‌توان به سادگی این عارضه را بهبود بخشید.
هرینه جراحی فک
بطورکلی نمی‌توان یک هزینه ثابت برای جراحی فک ارائه داد. چراکه این هزینه به پارامترهای بسیاری ازجمله روش جراحی، هزینه دریافتی جراح، تعرفه‌های بیمار، هزینه‌های بیهوشی، هزینه تهیه تصاویر رادیوگرافی و آزمایش‌ها، شهر سکونت شما و… وابسته است. درنهایت پیش از انجام جراحی فک شرایط آن را از بیمه خود جویا شوید. چراکه جراحی فک با هدف زیبایی تحت پوشش بیمه قرار نمی‌گیرد.
جمع‌بندی
در مطالب فوق به بررسی کامل جراحی فک پرداختیم و عوارض آن را بطور کامل بیان کردیم.
همانطور که گفتیم جراحی فک یکی از بهترین و موثرترین راه‌حل‌ها جهت بهبود ناهنجاری‌های فک و صورت است. به عبارت دیگر می‌توان گفت در حال حاضر جراحی فک بطورمعمول زمانی انجام می‌گیرد که به کمک ارتودنسی نتوان ناهنجاری به وجود آمده را رفع کرد. از مهم‌ترین انواع جراحی فک می‌توان به استئوتومی فک بالا، استئوتومی فک پایین، استئوتومی دو فک، جنیوپلاستی، جراحی TMJ و… اشاره کرد.
درنهایت قبل، حین و بعد از جراحی فک باید برخی نکات را در نظر داشت. پیش از انجام جراحی فک باید چندین بار به متخصص ارتودنسی و جراح فک و صورت مراجعه کرد تا به این ترتیب موقعیت فک و دندان‌های شما بطورکامل بررسی شود و برنامه‌ریزی‌های درمانی انجام گیرد. در برخی موارد پیش از جراحی فک بریس‌ها یا الاینرهایی جهت ترازکردن فک و قراردادن دندان‌ها در موقعیت مناسب بر روی دندان‌ها قرار می‌گیرد. هنگام عمل جراحی فک نیز بیمار بیهوش می‌شود. به این معنا که بیمار در حین عمل هیچ‌چیزی احساس نخواهد کرد.
تورم، سفتی و ناراحتی پس از عمل در صورت و فک یک امر کاملاً طبیعی می‌باشد که با گذشت زمان از بین می‌رود. البته به کمک برخی از داروها می‌توان این علائم را تا حد بسیار زیادی کاهش داد. اگر عوارض پس از عمل موجب آزار و اذیت شما می‌شود، پیشنهاد ما این است که حتماً با پزشک خود در میان بگذارید.
