آمنوره ثانویه یا قطعی ناگهانی پریود + 26 علت اصلی آن
احتمالا شما هم با شنیدن اسم آن تعجب کرده باشید، آمنوره ثانویه یا قطعی ناگهانی پریود + 26 علت اصلی آن در بانوان امری نسبتا شایع است. در این مطلب، قصد داریم به علت این بیماری و روش‌های درمانی آن بپردازیم، اینکه سرمنشا این بیماری از کجاست؟ با طب سنتی چه راه‌هایی برای پیشگیری و درمان دارد و آیا قابل پیشگیری است یا خیر؟ همه‌ی این‌ها را در ادامه مطلب با شما به اشتراک خواهیم گذاشت.
آمنوره ثانویه یا قطع قاعدگی یا توقف قاعدگی معادل ترجمه شده secondary amenorrhea یا absence of menstruation است، عارضه‌ای طبیعی که در طول زندگی زنان بسیار شایع است می تواند موقتی یا دائمی باشد.
آمنوره ثانویه چیست؟
با این سوال شروع کنیم که آمنوره ثانویه چیست؟ اگر حداقل شش ماه اخیر به طور منظم پریود شده باشید ولی از آخرین قاعدگی شما، سه ماه یا بیشتر، گذشته باشد یعنی چرخه‌ی قاعدگی متوقف شده باشد، پس به احتمال زیاد شما مبتلا به آمنوره ثانویه هستید. مشکلی شایع در بانوان که در فاصله‌ی بلوغ تا یائسگی رخ می‌دهد و نتیجه‌ی تغییر عملکرد و بروز مشکل در قسمت‌هایی از دستگاه تولید مثل زنان است و نباید با توقف قاعدگی پیش از بلوغ، دوران بارداری، شیردهی و یائسگی اشتباه گرفته شود.
ما دو نوع آمنوره داریم نوع اولیه و ثانویه، اگر فرد تا سن شانزده سالگی و بعد آن پریود نشده باشد، به آمنوره اولیه مبتلاست و باید به پزشک زنان مراجعه کند و ما در این مطلب فقط به نوع دوم آن یعنی آمنوره ثانویه می‌پردازیم.
فهرست موضوعات این مطلب
آمنوره ثانویه چرا اتفاق می‌افتد؟
سوال اینجاست آمنوره ثانویه چرا اتفاق می‌افتد؟ وقتی چرخه‌ی قاعدگی قطع می‌شود تمام سیستم سلامتی زنان با نوعی بحران روبه رو می‌شود چون قاعدگی و روند طبیعی آن یکی از فاکتورهای مهم برای سلامتی زنان است. قطع شدن چرخه‌ی طبیعی پریود، می‌تواند دلایل زیادی داشته باشد که هر کدام بسته به وضعیت جسمی و روانی فرد می‌تواند بیشتر موثر باشند.
چرخه‌ی شگفت انگیز قاعدگی
وقتی هورمون استروژن (مسول رشد جنسی و تولید مثل زنان) از سطحی بالاتر رود، پوشش داخلی رحم یا دیواره‌ی رحم را ضخیم می‌کند تا بستری برای تخمک گذاری و باروری باشد اما وقتی باروری تخمک رخ ندهد، تخمک از بین می‌رود و از بین رفتن آن‌ها یعنی کاهش سطح هورمون استروژن و فرو ریختن دیواره‌های رحم و در نتیجه خون ریزی اتفاق می‌افتد که از طریق واژن تخلیه می‌شود.
این روند طبیعی و سلامتی بخش هر ماه، تکرار می شود اما گاهی عواملی خارجی یعنی بیرون از دستگاه تولید مثل این روند را متوقف می‌کنند، اینجاست که آمنوره ثانویه اتفاق می‌افتد.
چه کسانی چرخه‌ی قاعدگی را متوقف می‌کنند؟
چه کسانی مقصر اصلی توقف قاعدگی هستند؟ بیشتر اوقات انگشت اتهام پزشکان به سمت غده‌های هیپوفیز یا کم‌کاری یا پرکاری غده‌ی تیروئید است و با آزمایش‌هایی اولیه سعی می‌کنند علت اصلی را پیدا کنند و سپس روند درمان را آغاز کنند. اما گاهی غده‌های هیپوفیز یا تیروئید عملکردی طبیعی دارند. پس مشکل از کجاست؟
علت آمنوره ثانویه
لیست زیر شامل همه‌ی مواردی است که در توقف قاعدگی نقش دارند و بیشتر پزشکان آن‌ها را علت آمنوره ثانویه می‌دانند.
- تغییر وزن ناگهانی و شدید به ویژه در اثر رژیم‌های سختگیرانه و نامناسب یا بیماری
- چاقی
- کاهش شدید وزن
- بی اشتهایی عصبی
- استرس بیش از ظرفیت روانی
- افسردگی
- ورزش بیش از حد و وزنه زنی سنگین
- تغذیه ناسالم
- سندرم تخمدان پلی کیستیک
- سرطان تخمدان
- کیست تخمدان غیرسرطانی
- اسکار رحم
- برداشتن تخمدان
- برداشتن رحم
- بیماری‌های غدد فوق کلیوی
- عدم تعادل هورمونی یا بالا بودن سطح تستوسترون
- تومورهای خوش‌خیم
- داروهای روانپزشکی
- داروهای فشارخون
- شیمی درمانی و پرتو درمانی
- داروهای ضد حساسیت و مقابله با آلرژی
- بعضی از روش‌های پیشگیری از بارداری مانند Depo Provera و دستگاه‌های داخل رحمی نظیر IUD
- کورتاژ
- دیابت
- بیماری سل
- نارسایی در تخمدان و بروز یائسگی قبل از ۴۰ سالگی
علایم آمنوره ثانویه
علاوه بر توقف بیش از سه ماه قاعدگی، آمنوره ثانویه با علایمی همراه است. علایم آمنوره ثانویه شامل :
- ترشحات نامتعارف و شیری رنگ نوک سینه
- ریزش شدید مو
- اختلال در حفظ تعادل
- سردردهای ناگهانی و غیر معمول
- اختلال در بینایی
- موهای زائد صورت
- درد لگن
- آکنه
- گرگرفتگی
- خشکی واژن
این علایم همراه با مدت زمانی بیش از سه ماه، نشان از توقف یکی از مهم‌ترین چرخه‌های سلامتی زنان است و باید در اولین فرصت به پزشک مراجعه کنید.
مطلب مشابه: دلایل عقب افتادن پریود چیست؟ ؛ 10 دلیل بهم خوردن پریود و خطرات آن
روش‌های پیشگیری از آمنوره ثانویه
روش‌های پیشگیری از آمنوره ثانویه کدامند؟ آیا راهی برای پیشگیری از آن وجود دارد؟ پزشکان آن را عارضه‌ای طبیعی می‌دانند که روش‌های پیشگیری از آن بیشتر به سبک زندگی بانوان بستگی دارد. راه‌های زیر می‌توانند در پیشگیری از آمنوره ثانویه موثر باشند:
- کنترل وزن در محدوده‌ی متناسب با شاخص توده‌ی بدنی، یعنی وزن متناسب با قد افراد
- تغذیه سالم
- تمرینات ملایم ورزشی
- مدیریت و کنترل استرس
- چکاپ ماهیانه و تست‌های پاپ اسمیر
آزمایش‌های رایج برای شروع درمان آمنوره ثانویه:
پزشک برای اینکه مطمئن شود علت قطع قاعدگی بخاطر بارداری یا یائسگی نیست، احتمالا با چند آزمایش شروع می‌کند، مانند: آزمایش‌های هورمونی و تست تستوسترون، پروژسترون و استروژن، ام آر آی، سی‌تی اسکن، سونوگرافی و معاینه لگن. شما باید کلیه داروهای مصرفی و مکمل‌های غذایی، تاریخ آخرین قاعدگی و تغییرات اخیر در رژیم غذایی را به پزشک اطلاع دهید.
آِیا آمنوره ثانویه دائمی است؟
آمنوره ثانویه در بعضی مواقع دائمی است، اما در مواردی با رعایت توصیه‌های پزشکی و داروهای تجویز شده می‌توان به چرخه‌ی عادی قاعدگی برگشت.
- اگر ناشی از گذر به یائسگی باشد یا ناشی از برداشتن رحم باشد، آمنوره ثانویه قطعی خواهد بود.
- در اختلالات غددی و هورمونی نیز با تجویز دارو و رعایت توصیه‌های پزشک آمنوره ثانویه موقتی خواهد بود.
- اگر ناشی از پرخوری عصبی باشد، به شرط رعایت توصیه‌های پزشکی و مراجعه به روانپزشک، چرخه‌ی قاعدگی برمیگردد.
- اگر آمنوره ثانویه ناشی از دیابت یا سل باشد، امکان دارد دائمی باشد.
گاهی با رعایت رژیم غذایی متعادل و فعالیت‌‌های ورزشی متعادل، مدیریت استرس یا مراجعه به روانکاوی چرخه‌ی قاعدگی به حالت طبیعی خود برمیگردد
عوارض آمنوره ثانویه
عوارض آمنوره ثانویه، در طولانی مدت خود را نشان دهد و برای جلوگیری از هزینه‌های مادی و معنوی آن، باید هر چه سریع‌تر با یک متخصص زنان ملاقات داشته باشید.
- احتمال ناباروری در آینده یا سقط جنین
- پوکی استخوان، چون کاهش ترشح هورمون استروژن استحکام و انسجام بافت استخوان‌ها را از بین می‌برد.
- بیماری‌های قلبی و عروقی ناشی از تغییرات هورمونی و فشار خون
- درد لگن
مطلب مشابه: نشانه های کمبود ویتامین؛ 15 علائم کمبود انواع ویتامین
چه کسانی بیشتر مبتلا به آمنوره ثانویه می‌شوند؟
همیشه بعضی عوامل زمینه‌ی ابتلا را بالاتر می‌برد، چه کسانی بیشتر مبتلا به آمنوره ثانویه می‌شوند؟ در پاسخ باید گفت این عارضه برای همه‌ی زنان شایع است اما برخی از زنان بیشتر در معرض ابتلا قرار می‌گیرند:
- افراد مبتلا به پرخوری یا کم خوری عصبی
- افرادی که کورتاژ انجام داده‌اند
- افراد مبتلا به چاقی مفرط یا لاغری مفرط
- کسانی سابقه‌ی قطع قاعدگی ناگهانی را در خانواده داشته‌اند
- افراد مبتلا به اختلالات ژنتیکی یا کروموزومی
- افرادی که در معرض فشارهای عصبی قرار دارند.
درمان آمنوره ثانویه با طب سنتی
درمان آمنوره ثانویه با طب سنتی جایگزین مراجعه به پزشک و رعایت توصیه‌های پزشکی نیست، بلکه گاهی می‌تواند مکمل باشد و به روند درمان کمی کمک کند. بعضی از داروهای گیاهی زیر برای کاهش عوارض آمنوره ثانویه مفید هستند:
- دمنوش یا عرق گیاه سنبل ختابی
- دمنوش یا عرق فالس یونیکورن
- دمنوش یا عرق کوهوش آبی
- عرق شوید تازه یا خشک
- بذر خیسانده شده‌ی شنبلیله با عسل
- آب انار شیرین
- دمنوش رازیانه به صورت ناشتا
پریود چرخه‌ای شگفت انگیز
در این مطلب با عنوان ” آمنوره ثانویه یا قطعی ناگهانی پریود” به بررسی علت و راه‌های پیشگیری و درمان آن پرداختیم. پریود چرخه‌ای شگفت انگیز در سیستم سلامتی زنان است و باید همواره مراقب تغییرات آن باشید و سعی کنید با رعایت رژیم غذایی متعادل و تحرک در کنار مراجعه منظم شش ماه یکبار به پزشک زنان، از سلامتی‌تان مراقبت کنید.
اگر از آخرین قاعدگی شما بیش از سه ماه می‌گذرد و با علایمی که در بالا ذکر شد همراه است، در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید و از آن غافل نباشید. روش‌های طب سنتی برای درمان آمنوره ثانویه صرفا مکمل روند بهبودی شما خواهند بود و جایگزین دارو و انجام آزمایش‌های پزشکی نیست.
منبع: healthline
