خسوف چیست؟ مقاله و تحقیق درباره خسوف یا افتاده سایه زمین روی ماه

در جهان هستی دائما شاهد بوجود آمدن اتفاقات بسیاری هستیم، این اتفاقات ممکن است روی زمین رخ بدهد و یا حتی در آسمان بالای سرمان. یکی از اتفاقات جالب توجه که در آسمان رخ می دهد، خسوف، ماه گرفتگی و یا ماهتمیک است. در خسوف اتفاق جالبی برای ماه پیش می آید که بررسی آن خالی از لطف نیست.

وقتی ماه وارد مخروط زمین می شود، کره ماه در حالت بدر قرار می گیرد و سایه زمین بر ماه می افتد. شاید بگوییم این اتفاق ساده است ولی باید بدانیم همین سایه انداختن زمین بر ماه سبب بوجود آمدن پدیده ماه گرفتگی می شود.

خسوف یا ماه گرفتگی چیست؟

هر چند که ماه گرفتگی در طول سالیان دراز کشف شده اما هنوز هم اعتقاداتی وجود دارد که این پدیده نجومی را برای عده ای ترسناک و عجیب جلوه می دهد. اما بهتر است بدانید این اتفاق تنها یک پدیده نجومی در آسمان است و زمانی اتفاق می افتاد که خورشید، زمین و ماه سه عضو منظومه شمسی، در یک مدار یا هر سه در یک مسیر قرار بگیرند و این هم راستایی سبب شود رنگ ماه قهوه ای مایل به قرمز تغییر پیدا کند. پدیده خسوف تنها برای ماه کامل اتفاق می افتد و اگر طی این حادثه زیبا چیزی کمتر یا بیشتر باشد، در آسمان شاهد یک ماه گرفتگی جزئی خواهیم بود.

ساختار سایه زمین در خسوف

سایه ای که از زمین ایجاد می شود به شکل مخروطی می باشد و از دو بخش که یکی مخروط نیم سایه و بخش دیگر که قسمت مرکزی نام دارد، مخروط سایه است. وقتی ماه در قسمت مخروط نیم سایه زمین قرار می گیرد تنها نیمی از ماه دچار خسوف می شود و اگر ماه در قسمت مخروط سایه زمین قرار گیرد، کل ماه توسط سایه زمین پوشیده و ماه دچار پدیده خسوف خواهد شد.

ترتیب شکل گیری خسوف

در هنگام تشکیل پدیده ماه گرفتگی، شاهد اتفاقاتی از طرف زمین بر ماه هستیم. اولین اتفاقی که در خسوف رخ می دهد، زمین یک سایه اولیه که تاریک بوده و ماه را کامل می پوشاند به نام اومبرا ایجاد می شود. در مرحله دوم خسوف، ماه از یک سایه نسبتا جزئی از طرف زمین پوشانده و رد می شود که نام این مرحله پنومبرا می باشد. مرحله اول در واقع همان ماه گرفتگی اصلی است و ما در زمین شاهد آن هستیم یعنی سایه اومبرا که ماه تحت سایه زمین تغییر رنگ می دهد.

انواع خسوف

خسوف هم هر بار نمی تواند به صورت کامل اتفاق بیافتد، از همین رو پدیده خسوف دارای نواقصی می شود که طی این ناکامی ها در ایجاد خسوف، انواع ماه گرفتگی ها بوجود می آیند که در ادامه با آنها آشنا خواهیم شد.

خسوف پنومبرا

این پدیده زمانی اتفاق می افتد که ماه نزدیک به حالت خسوف می باشد. زمانی شاهد این پدیده هستیم که زمین سایه تاریک خود یا همان پنومبرا که سایه خارجی زمین حساب می شود بر ماه افتاده و ظاهری تاریک تر از ماه را در آن لحظه مشاهده می کنیم.

خسوف جزئی

این پدیده از لحاظ رویت شدن ساده تر است، چون قسمتی از ماه کاملا در تاریکی فرو می رود. زمانی خسوف جزئی را شاهدیم که تراز زمین، خورشید و ماه کامل بوده و زمین سایه ای بر قسمتی از ماه ایجاد می کند.

خسوف کامل

وقتی خسوف کامل ایجاد شود، ماه را به رنگ قهوه ای مایل به قرمز می بینیم. این تغییر رنگ به دلیل این است که خورشید ۱۰۹ برابر زمین بوده و وقتی بر زمین نور می تابد، همچنان مقداری نور به ماه می رسد. ماه گرفتگی کامل زمانی اتفاق می افتد که زمین دقیقا وسط خورشید و ماه است و یک سایه کامل بر ماه می افتد.

مطلب مشابه: کسوف چیست؟ مقاله و هر آنچه که باید درباره کسوف بدانید

خسوف قرمز ماه

در بعضی از خسوف ها ممکن است که ماه را به رنگ قرمز یا تماما مسی رویت کنیم. این قرمز یا مسی بودن ماه در بعضی مواقع به این دلیل است که وقتی ماه تحت سایه زمین قرار می گیرد و همانطور که بالاتر گفتیم مقداری نور از سمت خورشید زمین را رد کرده و به سطح ماه می رسد. این نور طی آزاد شدن از خورشید و آمدن به سمت زمین و ماه دارای طیف های رنگی گسترده بوده که در مسیر رسیدن به زمین پراکنده و یا توسط زمین مسدود می شوند، اما رنگ قرمز راحت تر به سطح ماه می رسد. به همین دلیل است که گاها ما رنگ ماه را قرمز یا مسی می بینیم.

خسوف چند بار ایجاد می شود؟

پدیده های خسوفی که شاهد آن هستیم، معمولاً پنومبرا یا جزئی هستند که ممکن است در طی سال دو تا پنج بار اتفاق بیافتد. در مقابل تعداد دفعات ایجاد شدن خسوف کامل بسیار کمتر می باشد.

چگونه می توان خسوف را مشاهده کرد؟

در زمان پدیده خورشید گرفتگی یا کسوف از خورشید پرتو های مضری به سمت زمین پرتاب می شود، این در حالی است که این اتفاق را در خسوف شاهد نیستیم و به راحتی با قرار گرفتن در یک مکان امن و با چشم غیر مصلح خسوف را رویت کنید. تلسکوپ یا دوربین شکاری گزینه های پیشنهادی برای بهتر دیدن این پدیده نادر می باشد.

ابزار رصد خسوف

برای رصد پدیده خسوف، شما می توانید بدون استفاده از هیچ ابزاری به صورت ایمن به تماشای خسوف بنشینید، این دقیقا برخلاف کسوف می باشد که رویت آن ما را متوجه ضرر می کند.

خسوف و فرهنگ ملل

پدیده خسوف از دیرباز مورد توجه همه افراد بوده و اتفاق افتادن این پدیده برای هر جامعه و فرهنگی، معنی متفاوتی داشته است، هندو ها بر این باور معتقدند که پس از خسوف حمام کردن در رودخانه گنگ سبب رستگاری است. مردم جوامع زیادی بر این باور بودند که این پدیده زمانی اتفاق می افتاد که دیو ها ماه را می خوردند و به همین دلیل با وقوع این پدیده با پرتاب سنگ به دیو و نفرین آنها، ماه را نجات می دادند، مصریان باستان در مورد خسوف بر این باور بودند که یک خوک ماه را خورده است. در میان این جوامع تنها یونانیان باستان بر باور این که زمین گرد است و به همین دلیل خسوف ایجاد می شود، معتقد بودند.

مدت زمان خسوف

در نجوم محاسبات زیادی برای فهمیدن مدت زمان خسوف صورت گرفته است. با این وجود قطر مخروطی زمین دقیقا جایی که محل گذر ماه است، حدودا ۹۲۰۰ کیلومتر می باشد به همین دلیل است که مدت زمان خسوف تقریبا زیاد است. زمانی که ماه مخروط سایه زمین را به شکل مرکزی قطع می کند، سرعت متوسط آن ۳۲۰۰ کیلومتر در ساعت و قطر ماه ۳۵۰۰ کیلومتر می باشد، به همین دلیل ماه حدودا دو ساعت در خسوف از نوع کامل خواهد بود.

مطلب مشابه: آشنایی با سیاره اورانوس + اطلاعات کامل به صورت تحقیق و مقاله

دنباله خسوف ها

خسوف هایی که شاهدیم همه بر اساس ترتیب و دنباله های خاصی اتفاق می افتند و خسوف های پست سر هم دارای شباهت های زیادی نسبت به هم می باشند که بیانگر قرار داشتن این خسوف ها در یک دنباله هستند. ۴۸ یا ۴۹ خسوف در یک دنباله قرار می گیرند که این خسوف ها طی ۸۶۵ سال به طول می انجامد. دو خسوف پشت سر هم طی ۳۳۶,۵۸۵۰۰ روز طول میکشد که برای بدست آوردن این عدد باید بدانیم که خورشید هر ۳۴۶,۶۲۰۱ در جای قبلی خود بر می گردد و هر ۲۹,۵۳۰۵۹ روز یک بار هم ماه در حالت بدر قرار می گیرد. با توجه به اعداد بالا ۶,۵۸۵ کوچکترین مضرب مشترک میان آنها است، که به یعنی خورشید، ماه و زمین هر ۶,۵۸۵ روز یک بار در وضعیت خسوف قبلی قرار می گیرند.

کلام آخر

خسوف یا ماه گرفتگی جزو پدیده های نادر و زیبایی است که هر چند مدت یک بار اتفاق می افتد. بعضی جوامع این پدیده را خوش یمن و عده ای هم بد یمن و شوم بر می شمارند. در این بحث سعی کردیم که توضیحی مختصر در این باره برای شما آماده کنیم تا به راحتی بتوانید با این پدیده آشنا شوید.