اطلاعات درباره ساز کلارینت؛ درباره انواع ساز کلارینت و ویژگی های آن

یکی از ساز های بادی قمیشی، کلارینت است که بهترین آن از چوب سیاه آفریقایی تولید می شود. این ساز از انواع ساز های انتقالی به شمار می رود که شامل یک سوراخ به شکل تقریبا استوانه ای، یک مجرای استوانه ای و یک قمیش تشکیل شده است. خانواده کلارینت را به مجموعه ای از ساز های با عملکرد مشابه توصیف می کنند. در این میان یکی از ساز های خانواده کلارینت قره نی است که در موسیقی شرقی بیشترین کاربرد را دارد. پیشینه کلارینت به آلمان و قرن ۱۸ بر میگردد، اواسط قرن ۱۹ با تغییراتی که روی آن صورت گرفت سیستم مکانیکی را به این ساز اضافه کردند.

تاریخچه کلارینت

حدودا سال ۱۷۰۰ میلادی یوهان کریستوف دنر آلمانی با اضافه کردن قطعه ای به ساختار ساز شالوماو کلارینت را معرفی کرد. پس از چندین سال اما بر روی کلارینت صفحه ها و دکمه هایی اضافه شد که نواختن با آن راحت تر و صدای تولیدی دلنواز تر جلوه می داد. در واقع اگر جایی اسم از کلارینت آورده شود، منظور گوینده سوپرانو کلارینت می باشد. در ابتدا از این ساز در خانه ها و یه سبک کلاسیک نواخته میشد، اما بعد از چندی از این ساز در گروه های نطامی، جاز و گروه های ارکست هم بهره برده شد.

انواع کلارینت

کلارینت اسمی برای معرفی خانواده ای از ساز های بادی چوبی با قمیش است که دارای مجموعه مختلفی هستند. خانواده کلارینت در طول سال ها فراز و نشیب های زیادی داشته اند که تعدادی از این ساز ها هم در این عرصه کاربردی ندارند، با این وجود این خانواده از ساز ها هنوز هم پابرجا مانده است و دارای تعداد متنوع از ساز ها می باشند. در ادامه تعدادی از ساز های این خانواده را برای شما شرح می دهیم.

قره نی

قره نی یا نی سیاه سازی از خانواده کلارینت است که فاصله موسیقی های شرقی را به خوبی می نوازد.

کنترباس کلارینت

کنترباس کلارینت عضو دیگری از خانواده ساز های کلارینت می باشد. این خانواده به گرم بودن صدای سازشان معروفند. نکته جالب توجه در این بحث صدای تولیدی از کنترباس کلارینت، یک اکتاو از باس کلارینت پایین تر می باشد.

باس کلارینت

صدای بم باس کلارینت از ویژگی های منحصر به فرد این ساز نسبت به دیگر کلارینت ها است. باس کلارینت یکی از سازهایی است که در اکثر سبک های موسیقی مورد استفاده قرار می گیرد. از لحاظ ظاهر باس کلارینت با سوپرانو متفاوت هستند، اما باید به این نکته توجه کرد که انگشت گذاری برای نواختن در این خانواده شباهت زیادی به یکدیگر دارند.

مطلب مشابه: آشنایی با ساز ویولن و انواع آن (انواع جنس و تصاویر این ساز)

کلارینت سی بمل

نام دیگر این ساز همان سوپرانو کلارینت است که بسیار کاربردی می باشد. همانطور که بیان کردیم این ساز در سبک های متفاوتی از موسیقی ها به کار برده می شود.

ساختار کلارینت

نواختن ساز کلارینت بدلیل کلید های زیادی که در ساختار آن به کار برده شده است کمی دشوار است. این ساز از پنج بخش تشکیل می شود که به طور خلاصه می توان آن را شرح داد. در قسمت فوقانی ساز یک سر صاف و یک سر منحنی دار تعبیه شده است که این دهانه به صورت منقاری و همراه با یک زبانه تک که ساخته شده از جنس پلاستیک، کایاچو و چوب تولید می شود. زبانه در قسمت صاف ساز به شکل یک تیغه قرار دارد که همه این قسمت را دهانی معرفی می کنند و نوازنده هنگام نواختن، این قسمت از ساز را بین دو ردیف دندان های خود قرار می دهد. قسمت انتهایی ساز کلارینت دارای سوراخی شیپوری یا احتمالا قیفی شکل و مجرایی استوانه ای شکل ساخته شده است. میله به کار برده شده در کلارینت به شکل بشکه برجسته شده است، دیگر اجزا قطعه بالایی که در سمت چپ و قطعه پایینی در طرف راست، قطعه ای به نام بل که به شکل ناقوس می ماند.

جنس کلارینت

کلارینت های امروزی را معمولا از جنس فلز و پلاستیک می سازند. اما اگر کلارینت اصلی باشد یا فردی حرفه ای بخواهد کلارینت خریداری کند حتما به سراغ کلارینت هایی ساخته شده از جنس چوب سیاه آفریقایی خواهد رفت. این ساز را می توان از چوب های دیگری چون بلسان بنفش، شمشاد، کوکوبولو و گرانادیلا تهیه و تولید کرد. امپینگو چوبی است که صدای طنین انداز خوبی دارند، به همین دلیل گاهی پیش می آید که در ساخت این ساز از چوب امپینگو استفاده کرد.

ویژگی های کلارینت

سل کلید نت نویسی در کلارینت است و همانطور که بالاتر گفتیم، این ساز جزء سازهای انتقالی به شمار می رود. در میان انواع ساز های بادی، کلارینت بیشترین محدوده صدا را دارا می باشد که از ویژگی های منحصر به فرد این ساز بر شمرده می شود. کلارینت سازی است که با توجه به شرایطی مثل آهنگ، ساز، قمیش و نوازنده آن بشدت صدایش متغیر می باشد. آلتیسیمو، کلاریون و شالوماو جزو مجرای استوانه ای هستند که این مجرا مسئولیت صدای خاص کلارینت را بر عهده دارد.

مطلب مشابه: اطلاعات درباره ساز گیتار؛ انواع گیتار و نکات مهم برای خرید آن

مدل های رایج کلارینت

ساز کلارینت مدل ها و جنس های متفاوتی در تمام جهان دارد، اما مدلهایی که بیشترین کاربرد را در بین موسیقیدان ها دارند سیستم فرانسوی و آلمانی این ساز می باشند. سیستم فرانسوی کلارینت معروف به بوهمی در کشور هایی چون انگلستان، آمریکا و فرانسه مورد استفاده قرار می گیرد و سیستم آلمانی آن با نام اوهلر در آلمان کاربردی تر است.

کلارینت و موسیقی جاز

نوازندگان کمی چون آلکاید نونز و لوویس نلسون دلیسله که در موسیقی سبک جاز نوازندگی می‌کردند، هنگام نواختن از سوپرانو دو استفاده می کردند که به دلیل معروفیت این ساز میان دیگر ساز های خانواده کلارینت بود. تا دهه ۱۹۴۰ ساز کلارینت را به عنوان یکی از ساز های برجسته و محبوب در سبک جاز استفاده میکردند. در این میان از سال ۱۹۲۰ تا ۱۹۷۰ تنها دوک الینگتون بود که کلارینت را جزو ساز های اصلی در موسیقی و نوازندگی خود بکار می‌برد.

کلارینت و موسیقی کلاسیک

در ابتدا سبک موسیقی کلاسیک با دو نوازنده کلارینت در بخش ارکستر این ساز را به گروه خود راه داد. از کلارینت در گروه های کنسرت و ساز های ارکستر استاندارد سبک کلاسیک بیشتر استفاده می شد. اما با گذشت زمان و حدوداً اواخر قرن بیستم تعداد نوازندگان کلارینت در سبک کلاسیک به سه نفر رسید. اما این تعداد باز هم کافی نبود تا آهنگ سازانی چون الیویه مسیان، گوستاو مالر، ریشارد اشتراوس و ایگور استراوینسکی با به کار بردن کلارینت های بیشتر در موسیقی های خود، تعداد کلارینتیست ها را در سبک کلاسیک به نه نفر افزایش دادند.

تفاوت فلوت و کلارینت

ممکن است برای هر انسانی جز خوانندگان، موسیقی دان ها و نوازندگان این سوال پیش بیاید که فلوت و کلارینت چه فرقی باهم دارند؟ در جواب سوال شما باید اینطور بگوییم که فلوت زدن را هم یک بچه کوچک می تواند بزند، اما یادگیری کلارینت به مراقبت سخت تر و نیازمند آموزش های تخصصی می باشد. فلوت را جزو ساز های نیشکری میدانند، نواختن فلوت به دو روش جانبی و انتهایی با دمیدن نفس در نی آن شروع به نواختن می کند ولی کلارینت سازی است با انتهای دمیده، در رابطه با فلوت می توان گفت که گروه های زیادی از ساز های بادی را شامل می شود در صورتی که کلارینت هر جا که باشد، به یک شکل و نوع هستند. کلارینت با داشتن یک عصای تک شناخته می شود و بزرگترین تفاوت این دو ساز در داشتن نی است، جالب است بدانید فلوت هرگز نی ندارد ولی کلارینت دارای یک نی واحد می باشد.

اصوات در کلارینت

شالومو در کلارینت محدوده صدا های بم را ایجاد میکند به این شکل که این قطعه رنگ صوتی تیره و غنی را به گوش ما می رساند. کلارینو منطقه میانی این ساز می باشد که اصوات روشن تر را برای ما به ارمغان می آورد. قسمت صدای جیغ مانند یا گزنده ای که گاها از این ساز به گوش می رسد را می توان به منطقه زیری کلارینت یعنی آلتیسیمو ربط داد.

کلام آخر

کلارینت سازی است که در کشور های زیادی نواخته می شود ولی بیشترین محبوبیت را در کشور های اروپا و خاورمیانه به خود نسبت داده است. با وجود گذشت سال ها اما همچنان این ساز در کشور ها در حال پیشرفت و توسعه می باشد. آنچه که در این مقاله برای شما گفتیم تنها خلاصه ای از ویژگی ها و یک آشنایی کوتاه با ساز کلارینت بود تا بتوانید تصمیم بگیرید به سراغ یادگیری این ساز بروید یا اینکه صرفا به گوش دادن موسیقی هایی که از کلارینت بوجود آمده است، بپردازید.

مطلب مشابه: اطلاعات درباره تاریخچه پیانو، انواع مدل های پیانو و اجرای آن