چگونه کودک حرف شنو و مطیع تری داشته باشیم؟ نحوه رفتار با بچه های حرف گوش نکن

یکی از مشکلاتی که ممکن است هر پدر و مادری با آن مواجه شوند، این است که کودکشان حرف آن ها را گوش ندهد و از آن ها نافرمانی کند. نافرمانی کودک از پدر و مادر دلایل زیادی دارد و شما ابتدا باید ریشه آن را پیدا کنید تا بتوانید از روش های مناسبی برای مقابله با این مشکل استفاده کنید.

کودک نافرمان ممکن است به حرف هیچکس گوش ندهد و یا فقط از فرد خاصی سرپیچی کند. او سعی می کند موقعیت را کنترل کند و کارهایی که خودش دوست دارد را انجام دهد. والدین این کودکان در طول روز هیجان های منفی زیادی را تجربه می کنند.

راه های زیادی وجود دارد شما می توانید فرزند خود را مطیع و حرف گوش کن کنید. در این مقاله می خواهیم دلایل نافرمانی کودک را بررسی کنیم و نحوه رفتار با کودک نافرمان را آموزش دهیم. اگر می خواهید کودکی داشته باشید که حرف شنو باشد و از شما نافرمانی نکند، این مطلب را از دست ندهید.

چرا کودک حرف گوش نمی کند؟

اولین قدم برای رفع هر مسئله ای، پیدا کردن دلیل و ریشه آن است. سعی کنید در هر شرایطی صبور باشید و رابطه ی خوبی با کودک خود داشته باشید. بهتر است قبل از عصبانی شدن و تنبیه کودک، ابتدا دلیل نافرمانی او را بیابید. اگر سرپیچی فرزند شما یک مسئله رشدی است، پس حتما دلایل تکاملی و روانی دارد. در این بخش مهم ترین و اساسی ترین دلایل سرپیچی و عدم اطاعت کودک از والدین را توضیح می دهیم:

لجبازی و بی رغبتی

یکی از دلایل نافرمانی کودک از والدین، لجبازی و بی میلی است. در واقع، کودکان به راحتی نمی خواهند آن چه را که ما از آن ها می خواهیم انجام دهند. نیاز به خودمختاری از حدود 2 سالگی و با رشد مهارت های حرکتی شروع می شود و در نوجوانی به بیشترین حد ممکن می رسد. رسیدن به استقلال برای کودکان از اهمیت زیادی برخوردار است؛ به همین دلیل استفاده از اجبار و تهدید فقط مشکل را بزرگ تر می کند.

طبق گفته اریکسون، روان شناس معروف حوزه رشد، نیاز به خودمختاری در حدود 1 تا 3 سالگی شروع می شود و عدم ارضای آن موجب بروز بی هدفی و ناامیدی در کودک می شود. بعد از دوران دبستان، استقلال طلبی در دوران نوجوانی به یکباره افزایش می یابد و برخورد درست والدین با فرزندان در سن بلوغ اهمیت زیادی پیدا می کند.

پر حرفی کردن والدین

پر حرفی و توضیح دادن طولانی در مورد هر چیز، مانند توضیح زیاد در مورد این که چرا او را به خاطر کار اشتباهی تنبیه کرده اید، می تواند باعث کم شدن تاثیر حرف های شما شود. همیشه سعی کنید به اندازه صحبت کنید و از پر حرفی و دادن تذکرات طولانی خودداری کنید. شما می توانید در مدت 10 ثانیه چیزی را به کودک خود بگویید یا حتی کمتر از آن.

در واقع زیاد صحبت کردن، هم وقت تلف کردن است و هم اینکه توجه و تمرکز کودک در یک گفت و گوی طولانی کمتر می شود. پس بهتر است که خواسته خود را صریح و کوتاه بیان کنید. مثلا بگویید: لطفا قبل از بیرون رفتن اسباب بازی ها را جمع کن. یا بگویید: قبل از تماشای تلویزیون اول تکالیف مدرسه را انجام بده.

استفاده از کلماتی که کودک دوست ندارد

والدین معمولا جملات خود را با کلماتی مانند “شما”، “اگر”، “چرا” یا کلمات منفی دیگری مانند “نه”، “نمی توانی” و “گوش نمی کنی” شروع می کنند. گفتن این کلمات باعث می شود بچه ها به حرف های شما گوش ندهند. بنابراین سعی کنید صبور باشید و در انتخاب کلمات خود دقت کنید.

وقتی جمله خود را با این کلمه ها شروع می کنید کودک تمایلی به شنیدن ندارد. کلمه «اگر» گاهی می تواند یک کلمه تهدید آمیز باشد و کودک را بترساند و بچه ها همیشه از ترسیدن فرار می کنند. مثلا: اگر به حرف من گوش نکنی … .

یا با گفتن کلمه «تو» کودک احساس می کند که از طرف شما مورد حمله قرار گرفته است و شخصیتش مورد تهدید قرار می گیرد. به خصوص وقتی کلمات اغراق آمیز در مورد رفتارش به کار ببرید. مثلا: تو هیچوقت به حرف های من گوش نمی دهی.

همچنین هنگام گفتن کلمه «چرا» از کودک خود می خواهید که چیزی را توضیح دهد، کاری که معمولا بچه ها نمی توانند انجامش دهند. مثلا: چرا به من گوش نمی کنی؟ روانشناسان توصیه می کنند که جملات خود را با این سه کلمه شروع نکنید تا بچه ها از شما فراری نباشند.

مطلب مشابه: راه‌ های ترغیب کودکان به خلاقیت و ابتکار داشتن

داد و فریاد کردن

برخی والدین در بسیاری از مواقعی که می بینند فرزندشان به حرف آن ها گوش نمی کند فریاد می کشند. مثلا وقتی شما در آشپزخانه مشغول تهیه شام هستید و می خواهید به کودک خود بگویید که اسباب بازی های خود را جمع کند، از جای دیگر خانه سر او فریاد می کشید. این کار باعث کم شدن تاثیر حرف شما و بدتر شدن شرایط می شود.

روانشناسان توصیه می کنند که پدر و مادر مهربان تر و صبور تر باشند. سعی کنید با صدای ملایم صحبت کنید و صدای خود را بلند نکنید. وقتی والدین با تن صدای آرام تری صحبت می کنند، کودک ناخودآگاه تمایل بیشتری پیدا می کند که به حرف شما گوش دهد.

متوجه نشدن خواسته های والدین

رشد ناکافی مهارت های کلامی، هوشی و عملی مانع درک درست پیام های دریافتی از سوی والدین می شوند. برای مثال، بچه ها مهارت های ارتباطی ضعیفی دارند و نحوه تعامل با شما را بلد نیستند.

احتمالا بارها از کودک خود درخواست کرده اید در حاشیه خیابان راه نرود اما او حرف شما را نادیده گرفته است، به دلیل این که او پیام شما و خطر احتمالی را درک نمی کند. در این مواقع بهتر است دلایل خود را به کودک خود توضیح دهید.

صحبت کردن بدون اینکه توجه کودک را جلب کنید

گاهی اوقات ساده ترین توضیح، بهترین توضیح است. ممکن است فرزند شما چنان غرق بازی یا کاری شود که صدای شما را نشنود یا به حرف های شما بی توجهی کند، چون توجهش جلب نشده یا تمرکز ندارد. بنابراین وقتی می خواهید با فرزند خود صحبت کنید، ابتدا مطمئن شوید که توجه او را جلب کرده اید. به خصوص در مورد بچه هایی که به راحتی تمرکز خود را از دست می دهند.

روانشناسان برای جلب توجه کودک روش های زیر را پیشنهاد می کنند:

• در مقابل کودک بنشینید و به صورت و چشم های او نگاه کنید.
• با مهربانی و به آرامی صورت او را بالا نگه دارید که به چشمان شما نگاه کند.
• در ابتدای صحبت کردن از جمله هایی مانند «لطفا به من گوش کن» استفاده کنید.
• وقتی که او به چشمان شما نگاه کرد، صحبت خود را شروع کنید.
• در طول صحبت می توانید با مهربانی دستان او را بگیرید یا دست روی شانه هایش بگذارید تا توجه او به شما باشد.

سخت گیری بیش از حد

سخت گیری های زیاد یا التماس کردن به کودک برای انجام کاری، هر دو به یک اندازه بی تاثیر می باشند. به عنوان مثال گفتن جمله ی “همین الان این اسباب بازی ها را جمع کن“ یا جمله ی ملتمسانه ی “خواهش می کنم، لطفاً، لطفاً، لطفاً اسباب بازی ها را جمع کن» هر دو با گذشت زمان نتیجه مشابهی را به دست می آورند. سعی کنید میانه رو باشید و از افراط و تفریط زیاد بپرهیزید.

مطلب مشابه: آشنایی با راه های تقویت زبان در کودک از بازی تا شرکت در دوره های آموزشی

نکاتی برای داشتن کودک حرف گوش کن

برای اصلاح رفتار کودکی که حرف گوش نمی کند، ابتدا باید توجهش را جلب کرد و دلش را به دست آورد. شما به عنوان والدین، مسئولیت آموزش بسیاری از مسائل مهم زندگی به فرزند خود را دارید. تربیت کردن بچه های صبور و مهربان که منش خوبی دارند ممکن است چالش کار برانگیزی باشد. اما نکاتی وجود دارد که می توانید به این منظور از آن ها استفاده کنید.

کودک خود را سرزنش نکنید

اگر می خواهید فرزندتان به حرف شما گوش دهد و از شما اطاعات کند، از قدرت کلام غافل نشوید و با او صحبت کنید. کودک خود را سرزنش نکنید و با استفاده از جملات مثبت اشتباهات کودک را به او نشان دهید و به آرامی با او صحبت کنید.

با این کار کودک احساس ارزشمندی و اعتماد به نفس پیدا می کند. دقت کنید صحبت های طولانی و نصیحت های خسته کننده نه تنها هیچ تاثیری بر کودک نمی گذارد، بلکه اهمیت حرف شما را نیز کم می کند.

خلاصه و مفید صحبت کنید

کودکان، به خصوص در دوران پیش دبستانی دامنه توجه و تمرکز محدودی دارند و به سرعت حواس‌شان پرت می شود. بنابراین سعی کنید مختصر و مفید صحبت کنید و گفت و گوی 5 ثانیه ای را 5 دقیقه ادامه ندهید. به عبارت دیگر، آن چه باید انجام شود و پیامدهای نقض آن را به ساده ترین و خلاصه ترین شکل ممکن بیان کنید.

قاطعانه رفتار کنید

اگر فرزند خود را از انجام کاری منع کرده اید و در برابر خواسته او نه گفته اید، باید بر سر حرف خود بمانید و قاطعانه رفتار کنید. کودک ممکن است بعد از نه گفتن شما، برای این که شما را منصرف کند از گریه، شیرین زبانی و … استفاده کند. پس بهتر است کلمه «نه» را در موقعیتی به کار ببرید که مجبور نباشید آن را زیر پا بگذارید.

با کودک خود همدلی کنید

کودکان هم مانند افراد بزرگسال، گاهی خوشحال و گاهی غمگین هستند. اگر شما خواسته ها و مسئولیت ها را در زمان مناسب و هنگام خوشحالی کودک بیان کنید، او راحت تر خواسته شما را می پذیرد. علاوه بر این، همدلی با احساسات فرزندان، منجر به بهبود رابطه شما با آن ها می شود و در نتیجه فرزندان حرف شنو و مطیع تری خواهید داشت.

مطلب مشابه: معجزه موسیقی در کودکان؛ فواید موسیقی و تاثیرات یادگیری موسیقی بر ذهن کودک

الگوی خوبی برای فرزندتان باشید

اگر می خواهید کودک تان رفتار خوبی داشته باشد، ابتدا باید خودتان رفتار خوبی داشته باشید. پدر و مادر باید الگوی خوبی برای کودکان باشند. والدین باید به یکدیگر و به دیگران احترام بگذارند و کارهایی که دوست دارند فرزندشان انجام دهند را ابتدا خودشان انجام دهند.

کودکان بیشتر از اعمال و رفتار شما یاد می گیرند، نه از پندها و نصیحت های شما. بنابراین اولین گام برای داشتن یک فرزند مودب، مودب بودن والدین است. سعی کنید در طول تعاملاتی که هر روز با افراد مختلف دارید، از کلماتی مانند “لطفا”، “متشکرم”، ” خوش آمدید” و “ببخشید” استفاده کنید تا کودک شما نیز این کلمه ها را بشنود و یاد بگیرد.

همچنین با همان ادب و احترامی که در برابر افراد بزرگسال دارید، با کودک خود رفتار کنید. بگذارید فرزندتان معنی ادب و احترام را از رفتار شما بیاموزد. کودکان همیشه از والدین خود الگوبرداری می کنند. پس برای تربیت خوب و درست فرزندتان باید از خودتان شروع کنید.

قبل از مخالفت با کودک خوب فکر کنید

پدر و مادر باید در موقعیت مناسب با خواسته های کودک خود مخالفت کنند. در واقع شما نباید همیشه به کودک خود نه گویید. فقط وقتی به او نه بگویید که مطمئن هستید سر حرف خود می مانید. برخی از والدین در برابر خواسته های کودک خود همیشه نه می گویند، اما بعد از گذشت زمان و اصرار کودک درخواست او را قبول می کنند.

باید بدانید که گاهی اوقات محدودیت ها به کودک شما کمک می کند که انتظارات و خواسته های خود را کنترل کند و بتواند عملکرد بهتر و موثرتری در زندگی خود داشته باشد.

به او حق انتخاب دهید

گاهی اوقات کودکان احساس می کنند که نمی توانند شرایط را کنترل کنند و تحت فشار هستند و به همین دلیل لجبازی می کنند. در این مواقع بهتر است مجموعه محدودی از انتخاب ها را در اختیارشان بگذارید تا احساس کنترل داشته باشند.

برای مثال، به جای گفتن «اتاقت رو مرتب کن»، بگویید: «دوست داری اول اسباب بازی هاتو جمع کنی یا لباس هاتو؟» داشتن حق انتخاب، باعث افزایش حرف شنوی کودک می شود و یک روش موثر در آموزش صبر به کودک و جلوگیری از لجبازی او است.

کودک را به انجام کاری مجبور نکنید

کودک را مجبور به انجام کاری نکنید. ممکن است کودک حتی قبل از درک کلمات مودبانه از گفتن آن ها خسته شود. وقتی به کودک یادآوری می کنید که بگوید “لطفا”، این کار را به عنوان بخشی از گفتار آموزش دهید نه به عنوان شرط لازم برای به دست آوردن آنچه می خواهد. در این صورت مطمئن باشید که کودک حرف های شما را به خوبی می شنود.

گاهی بازیگوشی کودکان مانع جدی گرفتن حرف های شما می شود؛ پس درخواست های خود را با رعایت احترام و با آرامش، با لحنی کاملا جدی مطرح کنید. بهتر است بار اول درخواست را کاملا محترمانه بیان کنید. مثلا بگویید: «لطفا اسباب بازی هاتو جمع کن.»

بار دوم نیز موضوع را مطرح کنید و به کودک عواقب نقض قوانین را هشدار دهید: «لطفا اسباب بازی هاتو جمع کن. اگر جمع نکنی، تا فردا حق بازی باهاشون رو نداری.» در مواقع لازم پیامدهای منفی را اعمال کنید.

کودک خود را تشویق کنید

اگر کودک شما به آشپزی علاقه دارد یا دوست دارد در خاک بازی کند، با حفظ و رعایت نکات ایمنی، به او آزادی عمل دهید تا استعدادهای خود را نشان دهد. البته بعد از انجام هر کاری به او بیاموزید که محل مورد نظر را به خوبی تمیز کند. این کار باعث ایجاد احساس مسئولیت در کودک می شود.

حتی با تشویق کردن کودک برای انجام برخی از کارها، او به این باور می رسد که برای رسیدن به اهداف خود، باید به شما احترام بگذارد و نباید از خط قرمزهای شما عبور کند. لازم نیست حتما برای کودک هدیه ای گران قیمت بگیرید. گاهی تشویق کلامی تاثیر بیشتری نیز دارد.

تشویق رفتارهای سازگارانه بسیار موثر است. تقویت رفتارهای مثبت، احتمال بروز آن ها در آینده را افزایش می دهد و یکی از بهترین روش های اصلاح رفتار و افزایش عزت نفس در کودکان است.

از تنبیه بدنی اجتناب کنید

برخی از پدر و مادرها برای این که کودکشان به حرف آن ها گوش کند و مطیع شود، از کتک زدن و تنبیه بدنی استفاده می کنند. تنبیه بدنی یک سد قدرتمند در برابر کودک و والدین می سازد و رابطه آن ها با هم از بین می رود.

به کودک خود احترام بگذارید

جالب است بدانید که تربیت کودک درست از زمان تولد او شروع می شود. پایه و اساس ادب، احترام به افراد دیگر است. احترام گذاشتن به افراد دیگر یکی از مهم ترین و با ارزش ترین ویژگی هایی است که می توانید به فرزند خود یاد بدهید و این آموزش را باید از همان نوزادی او شروع کنید.

کودک حساس به طور طبیعی کودک محترمی خواهد شد، چون به احساسات دیگران اهمیت می دهد و طبیعتا به فردی خوش رفتار تبدیل می شود. اگر می خواهید کودک شما به حرف تان گوش دهد، باید با او رفتار خوبی داشته باشید و از هر گونه اقدامی که باعث تحقیر و خجالت کشیدن او شود خودداری کنید.

فریاد زدن، تنبیه بدنی، مقایسه کردن کودک با دیگران، مسخره کردن کودک و … به شدت موجب تحقیر او می شود و احساس بی ارزش بودن را به کودک منتقل می کند. در نتیجه کودک به شما و افراد دیگر احترام نمی گذارد.

مطلب مشابه: تنبیه اصولی کودک؛ نکاتی درباره تنبیه کودکان توسط پدر و مادر